اهمیت تغذیه در سندرم پلی کیستیک تخمدان

نام این بیماری برایتان آشناست؟حتی شاید حتی خودتان و یا اطرافیانتان درگیر این بیماری باشید؟ تا حالا فکر کردید که علت این بیماری چه چیزی هست؟ اصلا چرا این بیماری انقدر شیوع پیدا کرده؟ امکان جلوگیری از پیشرفت این بیماری هست؟

احتمالا اینها سوال های شما هستند!

به این منظور در این مقاله سعی کردیم با تمرکز بر این بیماری آگاهی بیشتری را ایجاد کنیم.

سندرم پلی کیستیک تخمدان یا PCOS از سنین نوجوانی بعد از بلوغ رخ داده و طی این بیماری تخمدان ها بزرگ شده و مقادیر زیادی اندروژن (هورمون مردانه) تولید میکنند. علت نامگذاری این بیماری به دلیل بوجود آمدن کیست های متعدد (پر شده از مایع) میباشد که حاوی تخمک های نابالغ هستند که نامشان "فولیکول" میباشد . باید خاطرنشان شد که موارد استثنا هم وجود دارد بدین صورت که گاهی فرد بیمار این کیست ها را شامل نمیباشد و بلعکس گاهی فرد غیر بیمار حاوی کیست میباشد که در هر صورت نیاز به تشخیص پزشک میباشد.

دقت شود که برای تشخیص فرد مبتلا باید حداقل دو علامت از علایم ذکر شده ی پایین را داشته باشند  :

1.اختلال تخمک گذاری ( پریودهای نامرتب و از دست داده با فواصل زیاد از هم)

2 سطح تستوسترون بالا (هیپرآندروژنیسم)

3.شکل تخمدان در سونوگرافی ( تخمدان‌های پلی کیستیک)

4. رشد موهای زائد (هیرسوتیسم)

تشخیص نهایی بعد از مشاهدات علایم بالا توسط معاینه فیزیکی پزشک با سونوگرافی و در پایان با آزمایش خون ثابت میشود که طی آزمایش هورمون تسترون / LH / پرولاکتین این افراد بالا میباشد و همچنین قند FBS و کلسترول آنها نیز بالا میباشد.

طی این بیماری با توجه به مختل شدن چرخه ی تخمک گذاری لایه ی درونی رحم (آندومتر) در اثر افزایش استروژن ضخیم شده که علت اصلی خون ریزی های غیرعادی و دردناک میباشد.

طبق تحقیقات صورت گرفته ملاحظه شد که 43 درصد افراد مبتلا دارای علایمی نظیر اضافه وزن / مقاومت به انسولین / هایپرآندروژنیسم / دیسلیپیدمیا(نبود تعادل در لیپید هایی نظیر LDL (c) / تری گلیسیرید / HDL) میباشند که علایم گفته شده نمایانگر بیماری متابولیکی هستند.

طی تحقیق دیگر صورت گرفته مشخص شد که 80 درصد افراد مبتلا مقاومت به انسولین دارند همچنین هایپرانسولیونیسم نتیجه ی مقاومت به انسولین میباشد که در این افراد نیز مشاهده میشود.(در مقاله ی پری دیابت در سایت دکتر روستایی مفصل راجع به مقاومت به انسولین صحبت کردیم).

با توجه به نکات ذکر شده ی بالا در وحله ی اول تولید بیش از اندازه ی آندروژن محرکه ی اصلی سندرم متابولیک میباشد و به دنبال آن مقاومت به انسولین و هایپرآندروژنمیا با تحریک بافت چربی آندروژن در تخمدان ها و غدد آدرنال را افزایش میدهند.

در صورت جدی نگرفتن این بیماری ممکن باعث ناباروری / سرطان آندومتر / دیابت و فشار خون می شود.

تغذیه ی افراد بیمار بسیار نکته ی حایز اهمیت در بهبود روند درمانی افراد بیمار میباشد.

به چه صورت ؟

همانطور که قبلا گفته شد افرادی که انسولین آنها به هر دلیلی یا ترشح نمیشود یا به میزان کافی وجود ندارد و یا بدن افرادی که به این هورمون مقاوم هستند باید در مصرف کربوهیدرات ها دقت بیشتری بفرمایند بدین صورت که حداقل میزان مصرف از کربوهیدرات های ساده را داشته باشند و جایگزین آن کربوهیدرات ها پیچیده که حاوی فیبر میباشند(سبزیجات غیرنشاسته ای گزینه ی خوبی هستند) را در وعده های غذایی خود داشته باشند و از همه مهمتر در صورت هیپوگلایسمیا انتخاب هوشمندانه در مصرف مواد غذایی داشته باشند.

مواد غذایی زیر در این بیماری بسیار موثر واقع میباشند:

1.انواع کلم و کاهو مثل کلم بروکلی، گل کلم و کلم بروکسل

2.فلفل دلمه‌ای سبز و قرمز

3.عدس و لوبیا

4.بادام

5.بری‌ها مثل رزبری، بلوبری و توت‌فرنگی

6.سیب‌زمینی شیرین

7.کدوحلوایی و کدوتنبل

غذاهایی ضدالتهاب نیز گزینه‌های خوبی برای افراد مبتلا به تخمدان پلی کیستیک هستند.

طبق گفته ی مایو کلینیک درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک با مدیریت استرس، درمان  هیرسوتیسم، تنظیم قاعدگی و درمان چاقی با یک رژیم مناسب و کم‌کالری ممکن است. تغییر سبک زندگی و درمان دارویی هم ممکن است به بهبود این بیماری کمک کند. داروهای هورمونی و داروهای ضدبارداری ترکیبی می‌تواند جزئی از گزینه‌های درمانی میباشند.

رژیم غذایی به علاوه ورزش کمک می‌کند تا وزن بیشتری نسبت به رژیم یا ورزش به تنهایی کم کنید و خطرات دیابت و بیماری‌های قلبی را کاهش می‌دهد. به همین منظور تحقیق صورت گرفته ثابت کرد که هفته ای 3 بار و هربار 20 دقیقه ورزش برای این افراد توصیه شده.

و در آخر اینکه همیشه زندگی با برنامه و دیسیپلین برنده است! زمای که شما امروز روی تغذیه و فعالیت ورزشی خود میگذارید دقیقا ضمانت آینده ی شماست. 

آکادمی دکتر راس

گردآورنده : ونوس شایان

منابع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/pcos/symptoms-causes/syc-20353439

https://www.nhs.uk/conditions/polycystic-ovary-syndrome-pcos/

https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/polycystic-ovary-syndrome

https://www.healthline.com/health/polycystic-ovary-disease

https://www.webmd.com/women/what-is-pcos

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8775814/

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S266639612100008X

https://academic.oup.com/jes/article/3/8/1545/5518341

https://journals.sagepub.com/doi/10.1177/2633494120911038

https://www.researchgate.net/publication/329326643_POLYCYSTIC_OVARY_SYNDROME_PCOS-AN_OVERVIEW