تیامین و سلامتی

حتما شما هم خیلی وقت ها جمله هایی مثل "این غذا را بخور چون ویتامین داره" یا "ویتامین مصرف کن خیلی مفید هست برات" و ... را شنیده اید.

تاحالا شده به این فکر کنید که علت مفید بودن ویتامین ها دقیقا چه چیزی هست؟

در این مقاله به بررسی تاثیر مثبت ویتامین ب1  300  بر روی بهبود سلامتی تمرکز شده است.

جالب است بدانید که علت نامگذاری این ویتامین بدین دلیل است که اولین ویتامین گروه ب بود که کشف شد. ویتامین ب 1 یا تیامین نوعی ویتامین حلال در آب میباشد(تمامی ویتامین های ب حلال در آب بوده و از طریق جریان خون منتقل شده و مقادیر اضافی آن توسط ادرار دفع میشود).

این ویتامین به طور طبیعی در برخی مواد غذایی یافت میشود.مقادیر کمی از این ویتامین در کبد ذخیره شده است در نتیجه برای دریافت مقادیر بالاتر مورد نیاز بدن این ویتامین توسط عوامل بیرونی نظیر مصرف مواد غذایی غنی از تیامین تامین میشود.این ویتامین در رشد بهبود عملکرد سلولی و بهبود خلق و خو از طریق انرژی رسانی به مغز موجب تعدیل خلق و خو نیز میشود. ویتامین ب1 یا تیامین، بدن را قادر می‌سازد تا از کربوهیدرات‌ها به عنوان انرژی استفاده کند. این ویتامین برای متابولیسم گلوکز ضروری است و نقش کلیدی در عملکرد عصب، ماهیچه و قلب دارد. ویتامین ب1 هم گاهی اوقات یک ویتامین "ضد استرس" نامیده می‌شود. دلیل این امر این می‌باشد که این ویتامین با خواص فوق العاده ی خود موجب تقویت سیستم ایمنی شده و توانایی بدن را برای مقاومت در برابر شرایط استرس‌زا بهبود بخشد.

چرا این ویتامین برای تامین و تولید انرژی ضروری میباشد؟

در بدن شما منبع انرژی ای وجود دارد به نام آدنوزین تری فسفات که این نوکلئوتید انرژی های مربوط به سلول ها را در خودش ذخیره کرده و حمل میکند و شما با مصرف ویتامین ب به تولید و بهبود عملکرد این منابع انرژی کمک ویژه ای کرده اید بدین صورت که این ویتامین با فعال کردن بخشی از میتوکندری سلول موجب تولید آدنوزین تری فسفات میشود.

سوالی که پیش می آید این میباشد که مقدار نیاز روزانه به این ویتامین چقدر است؟

مقدار توصیه‌شده روزانه‌ی تیامین خوراکی ۱/۲ میلی‌گرم برای مردان و ۱/۱ میلی‌گرم برای زنان بزرگ‌تر در ۱۸ سال است. ناگفته نماند زنان باردار یا شیرده باید روزانه ۱/۴ میلی‌گرم ویتامین ب1 مصرف نمایند.

احتمالا یادتان هست که در دروس زیست شناسی راجع به بیماری بری بری مختصراتوضیحاتی داده بودند علت اصلی بروز بیماری بری بری، رژیم غذایی حاوی تیامین کم است یا مشکلاتی است که توانایی بدن در پردازش و تجزیه تیامین را محدود می‌کند. این بیماری علائمی نظیر موارد زیر را شامل میشود :

افزایش ضربان قلب

کمبود شدید انرژی یا خستگی مداوم

تنگی نفس

بیدار شدن در شب به دلیل تنگی نفس

تورم در پاها

ضعف عضلانی

*در مواردی نادر و کمبود شدید تیامین یا ویتامین‌ها، بیماری بری بری ممکن است منجر به بیماری به نام سندرم ورنیکه کورساکوف میباشد که موجب آسیب مغزی میشود.(در ادامه ی مقاله ی تحقیق صورت گرفته و شیوع این بیماری در استرالیا ذکر شده است)

نکته ی بسیار مهم در درمان این بیماری افزایش سطح تیامین میباشد.در نتیجه پیشگیری از بیماری بری بری نیازمند مصرف کافی تیامین در رژیم غذایی است.

به طور معمول فردی که یک رژیم غذایی سالم و متعادل و با تمرکز بر غذاهای کامل دارد، نیازی به نگرانی در مورد کمبود تیامین نخواهد داشت.

البته ناگفته نماند که این بیماری اغلب در مکان هایی که قحطی در آنجا میباشد بیشتر به چشم میخورد.

 با این حال کمبود تیامین در افرادی که مقادیر زیادی الکل مصرف میکنند افراد دارای رژیم غذایی نامناسب، افراد مبتلا به سرطان، افرادی که در دوران بارداری دچار بیماری صبحگاهی هستند، کسانی که جراحی چاقی انجام داده‌اند و بیماران تحت همودیالیز درمعرض خطر کمبود تیامین قرار دارند.

تداخل ویتامین ب 1 با مواد غذایی دیگر:

چای و قهوه حاوی مواد شیمیایی به نام تانن هستند که ممکن است با تیامین تداخل داشته باشند و جذب آن را دشوارتر کنند. برخی از موادشیمیایی موجود در ماهی و صدف‌ خام می‌توانند تیامین را تخریب کنند و اگر به مقدار زیاد مصرف شوند، موجب کمبود آن شوند. این مواد‌شیمیایی با پختن از بین می‌روند؛ اما پختن تیامین را نیز تخریب می‌کند.

علائم کمبود ویتامین ب1 چیست؟

    حالت تهوع  

  خستگی مفرط  

  تحریک‌پذیری

   افسردگی

ناراحتی شکمی

سردرد

همه درمانهایی که با ویتامین ب۱ ممکن است:

در بررسی که بر روی ۲۸۰۰ مرد و زن استرالیایی انجام شد، دیده شد که خطر آب مروارید در افرادی که تیامین بیشتری دریافت می کنند، کم تر از کسانی است که این ویتامین را به میزان کم دریافت میکنند. در کسانی که الکل مصرف می کنند، دریافت، جذب و دفع تیامین به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد و این افراد مبتلا به یک نوع بیماری روانی به نام کورساکف ونیز یک نوع آنسفالوپاتی با نام ورنیک میشوند. روان پریشی و فراموشی از مشخصات بارز این اختلالات است.

در بیماران مبتلا به صرع که از داروهای ضد تشنج استفاده مینمایند، سطح خونی تیامین کاهش مییابد. همچنین در افراد مبتلا به پرفشاری خون که از داروهای ادرارآور نظیر فوروزماید استفاده می کنند، دفع ادراری تیامین افزایش یافته، ممکن است دچار کمبود شوند.

افراد مبتلا به کمبود ویتامین ب1 در هضم کربوهیدرات‌ها نیز مشکل دارند. این مورد اجازه می‌دهد تا ماده‌ای به نام اسید پیروویک در جریان خون رسوب کند و باعث از دست دادن هوشیاری ذهنی، مشکل در تنفس و آسیب قلبی می شود.

چه مواد غذایی شامل تیامین میباشد؟

تیامین در بسیاری از غذاها وجود دارد اما در بیشتر این غذاها، غلظت تیامین کم است. غنی ترین منابع تیامین، مخمر و جگر است. همانگونه که پیش تر اشاره شد، غلات مهم ترین منبع تیامین در رژیم غذایی انسان است، اما متأسفانه طی فرآیند آسیاب و تصفیه کردن بیشتر تیامین آن ها از بین می رود. ۳۰ گرم مخمر آبجو حاوی ۴/۴ میلی گرم تیامین است، این در حالی است که ۳۰ گرم نان سفید تنها محتوی ۰/۱۷ میلی گرم از این ویتامین است. در حقیقت کمبود دریافت تیامین در جوامعی که رژیم غذایی آن ها عمدتاً از کربوهیدرات های تصفیه شده، تشکیل شده باشد، مشاهده می شود. پلی فنل های موجود در چای (نظیر تانن ها) تیامین را به فرم غیر قابل جذب تبدیل میکنند. همچنین ماهی خام و صدف خام حاوی آنزیم تیامیناز است، که باعث تخریب تیامین می شود. این آنزیم خوشبختانه در اثر حرارت از بین میرود.

*به دلیل مصرف ماهی خام در ژاپن و چین کمبود ویتامین ب 1 در افراد به طرز چشمگیری مشاهده میشود.

در پایان اینکه وقتی می توان با تغذیه ی صحیح و لحاظ کردن مواد موردنیاز بدن در غذای خود زندگی همراه با سلامتی را که حق همه ی ما میباشد را داشته باشیم این کار را نکنیم؟ چندبار قرار هست زندگی کنیم؟

چرا این زندگی که هدیه ی خداست را با لذت و سلامتی لحظاتش را زندگی نکنیم؟

آکادمی دکتر راس

گرد آورنده : ونوس شایان

منابع :

Thiamin (Vitamin B1) | The Nutrition Source | Harvard T.H. Chan School of Public Health

5 Foods High in Thiamine and Why You Need It (webmd.com)

Thiamin - Health Professional Fact Sheet (nih.gov)

Vitamin B1 (Thiamin): Foods, benefits, and deficiency symptoms (medicalnewstoday.com)

Vitamin B1 - an overview | ScienceDirect Topics

Thiamine (Vitamin B1): Deficiency Symptoms and Treatment (healthline.com)